پروفیل ساختمان به عنوان یکی از مهم‌ترین مواد ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که توانسته‌اند با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نقش بسزایی در پیشرفت و توسعه صنعت ساختمانی داشته باشند. این پروفیل‌ها، از جنس‌ها و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
انواع پروفیل ساختمانی
در دنیای ساخت و ساز، استفاده از مقاطع فولادی یا همان پروفیل‌های ساختمانی، به عنوان اجزای اساسی برای تقویت و استحکام‌بخشی به سازه‌ها، اهمیت بالایی دارد. پروفیل‌ها در اشکال و اندازه‌های گوناگون تولید می‌شوند که هرکدام کاربردی خاص در پروژه‌های مختلف دارند. در این مطلب، به بررسی دقیق‌ترین انواع پروفیل‌های ساختمانی و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
آبرو
پروفیل آبرو که عمدتاً از ورق‌های فولادی گالوانیزه ساخته می‌شود، برای هدایت آب باران و ذوب برف از سطح سقف استفاده می‌شود. این نوع پروفیل با توجه به قرارگیری در معرض رطوبت، طوری طراحی شده است که در برابر خوردگی مقاوم باشد.
تسمه
پروفیل تسمه که با نشان PL شناخته می‌شود، اغلب در ابعادی با عرض کمتر از 160 میلی‌متر تولید می‌گردد. این نوع پروفیل در ساختمان‌سازی، تولید گاردریل و سازه‌های فلزی دیگر به کار می‌رود.
ناودانی
پروفیل ناودانی که به دو دسته‌ی C و U تقسیم می‌شود، برای ساخت چهارچوب درب و پنجره مورد استفاده قرار می‌گیرد. جنس آن می‌تواند از فولاد، استیل یا آلومینیوم باشد، و انتخاب جنس بسته به نیاز پروژه انجام می‌شود.
نبشی
نبشی که به دو صورت بال مساوی و بال نامساوی تولید می‌شود، برای تقویت ورق‌های فولادی و استفاده در اتصالات ساختمانی کاربرد فراوان دارد. این پروفیل‌ها با نماد L در نقشه‌ها نمایش داده می‌شوند.
سپری
پروفیل سپری، با نماد T، برای اتصالات پل به ستون و در ساخت سقف‌های کاذب و شیشه‌ای استفاده می‌شود. کاربرد اصلی آن در اتصالات سازه‌های فولادی است.
زد (Z)
پروفیل Z به دلیل شکل حرف “Z” که دارد، در سازه‌های بزرگ مانند سوله‌ها و استادیوم‌ها به کار می‌رود و برای اتصال سایر سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میلگرد
میلگردها با سطح مقطع دایره‌ای توپر، برای تقویت بتن و افزایش استحکام سازه‌های بتنی به کار می‌روند. آن‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام خصوصیات متفاوتی دارند.
تیرآهن
تیرآهن که در سه نوع IPE، IPB، و INP تولید می‌شود، برای ساخت انواع تیر و ستون در ساختمان‌ها به کار می‌رود. این پروفیل‌ها از جمله مهم‌ترین اجزا در سازه‌های فولادی هستند.
لوله‌های فولادی و قوطی
لوله‌های فولادی به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، در صنعت و ساختمان‌سازی کاربرد دارند. قوطی‌ها نیز با شکل مربعی یا مستطیلی در ساختمان‌سازی و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چهارپهلو
پروفیل چهارپهلو، با سطح مقطع مربعی، برای استفاده‌هایی نظیر جوشکاری و تراشکاری مناسب است و در ساخت بخش‌های تزیینی ساختمان، درب، پنجره و سایر اتصالات کاربرد دارد.
روش تولید پروفیل ساختمانی
- نورد گرم: در این روش، پروفیل‌ها از شمش فولادی گرم ساخته می‌شوند. این پروفیل‌ها دارای مقاومت بالا در برابر فشار بیرونی هستند و برای ساختارهایی که نیاز به استحکام بیشتری دارند، مناسب هستند.
- نورد سرد: در این روش، ورق‌های فولادی سرد تولید شده را با استفاده از پرس و خم کردن تغییر شکل می‌دهند. پروفیل‌های تولید شده از این روش، برای کارهای ساختمانی سبک‌تر و کاربردهای سرپایی مناسب هستند.
- مرکب: در این روش، پروفیل‌های تولید شده از روش‌های نورد گرم و نورد سرد با هم ترکیب می‌شوند. این نوع پروفیل‌ها دارای ویژگی‌های میانی بین دو روش تولید مذکور هستند و برای کاربردهای مختلفی در صنعت ساختمانی قابل استفاده هستند.
کاربردهای پروفیل ساختمانی
۱. ساخت درب و پنجره‌ها: پروفیل‌های آلومینیومی و فولادی برای ساخت درب و پنجره‌های ساختمانی استفاده می‌شوند که نقش بسیار مهمی در زیبایی و عملکرد این اجزای ساختمانی دارند.
۲. ساخت سازه‌های فلزی: پروفیل‌های فولادی به دلیل مقاومت بالا، برای ساخت سازه‌های فلزی مانند سقف‌های صنعتی، فریم‌های فضاهای گلس و سازه‌های پلیسیت بسیار مناسب هستند.
۳. ساخت نرده‌ها و حفاظ‌ها: از پروفیل‌های فولادی برای ساخت نرده‌های راه‌پله، حفاظ‌های تراس و حفاظ‌های دیواره‌ها استفاده می‌شود که علاوه بر ایفای نقش امنیتی، به زیبایی و زیباسازی فضاها نیز کمک می‌کنند.
به طور کلی، پروفیل‌های ساختمانی به عنوان یکی از عناصر اساسی در ساخت و ساز، انعطاف بالایی دارند و می‌توانند در انواع مختلفی از سازه‌ها و ساختمان‌ها به کار گرفته شوند، همچنین با توجه به روش‌های تولید مختلف، انتخاب مناسبی برای هر نوع پروژه ساختمانی فراهم می‌آورند.
انواع شکل ظاهری پروفیل ساختمان
پروفیل‌ها از نظر شکل ظاهری انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه به توضیح انواع مختلف پروفیل‌ها از لحاظ شکل ظاهری می‌پردازیم:
1. پروفیل بسته
- غلتک‌نورد شده: در این روش، ورق‌های فولادی توسط غلتک‌های نورد شده و به شکل لوله‌مانند تبدیل می‌شوند. سپس لبه‌های آن‌ها به هم جوش می‌خورند.
- اکستروژن: در این روش، قطعه‌ای از جنس موردنظر با دمای بسیار بالا از حفره‌ای عبور داده شده و براساس شکل حفره، پروفیل بسته شکل‌دهی می‌شود.
2. پروفیل باز
- پروفیل‌های باز به دلیل گستردگی در قسمت دهانه، به این نام شناخته می‌شوند. دهانه همان فاصله دو لبه از یکدیگر است.
- این نوع پروفیل‌ها معمولاً مقاومت بالایی دارند و در کنار وزن پایین، قیمت مناسبی نیز دارند.
- مثال‌هایی از پروفیل‌های باز شامل پروفیل زد پرلین، تیرآهن، نبشی، میلگرد، ناودان و تسمه هستند.
به طور خلاصه، پروفیل‌ها بر اساس شکل ظاهری به دو دسته بسته و باز تقسیم می‌شوند که هر کدام با روش‌های مختلفی تولید می‌شوند و کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف از جمله صنایع ساختمانی، خودروسازی و صنایع نظامی دارند.
دسته‌بندی پروفیل‌ها بر اساس وزن
پروفیل‌ها از نظر وزن دسته‌بندی متفاوتی دارند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
پروفیل‌های سنگین
- این نوع پروفیل‌ها در ضخامت 1.5 میلی‌متر و بیشتر تولید می‌شوند و در دو دسته ساختمانی و صنعتی قرار می‌گیرند.
- شکل هندسی مقاطع این پروفیل‌ها معمولاً مستطیلی یا مربعی است.
پروفیل‌های سبک
- این نوع پروفیل‌ها در ضخامتی از 0.4 تا 1.5 میلی‌متر تولید می‌شوند و از لحاظ ساخت در دسته نورد سرد قرار می‌گیرند.
- پروفیل زد پرلین نیز بر اساس درخواست مشتری در این دسته قرار می‌گیرد.
- کاربرد پروفیل U و انواع پروفیل یو شکل با مشخصات
دسته‌بندی پروفیل‌ها بر اساس جنس
پروفیل‌ها از نظر جنس نیز دسته‌بندی‌های متفاوتی دارند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
پروفیل‌های استیل
- این نوع شامل پروفیل‌های نبشی و تسمه‌ای است که در برابر زنگ‌زدگی مقاومت دارند.
- مزیت این پروفیل‌ها در قیمت مناسب و ویژگی ضدزنگ بودن آن‌ها به دلیل وجود کروم با درصد بالا است.
پروفیل‌های کامپوزیتی
- این نوع پروفیل‌ها با وزن کم، مقاومت بالایی در برابر خوردگی و ارتعاشات دارند.
- تولید این نوع پروفیل‌ها با هزینه تمام‌شده پایین و با سرعت بالا صورت می‌گیرد.
پروفیل‌های گالوانیزه
- این پروفیل‌ها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاومت بالایی دارند.
- برای تولید پروفیل‌های گالوانیزه، از روش‌های مختلفی مانند گالوانیزه گرم استفاده می‌شود.
پروفیل‌های ساختمانی
- این نوع پروفیل‌ها به دو روش نورد سرد و گرم و روش مرکب تولید می‌شوند و در ساختمان‌ها به کار می‌روند.
- از پروفیل‌های ساختمانی برای ساخت تیرهای سقف کاذب، چارچوب درها و ناودان‌ها استفاده می‌شود.
پروفیل‌های آلومینیومی
- پروفیل‌های آلومینیومی به دو دسته صنعتی و معماری تقسیم می‌شوند.
- این نوع پروفیل‌ها در سیستم‌های تهویه مطبوع، کانال کابلی، ساخت مبلمان و کابینت‌ها به کار می‌روند.
پروفیل‌های صنعتی
- این پروفیل‌ها معمولاً در صنایع خودروسازی و صنایع دفاعی استفاده می‌شوند.
- ویژگی‌های اصلی این پروفیل‌ها شامل مقاومت بالا در برابر خوردگی و وزن کم است.
به طور خلاصه پروفیل‌ها بر اساس وزن و جنس دسته‌بندی می‌شوند و هر کدام از این دسته‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای منحصر به فردی دارند که باید در انتخاب و استفاده از آن‌ها مد نظر قرار گیرد.
انواع پروفیل ساختمانی بر اساس روش تولید
- پروفیل‌های نورد سرد
- در این روش، مقاطع فولادی با استفاده از روش برش و پرس کاری تولید می‌شوند.
- پروفیل‌های نورد سرد معمولاً برای کارهای سبک مانند چهارچوب درب‌ها در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند.
- پروفیل‌های نورد گرم
- در این روش، از نورد گرم برای شکل دادن شمش‌های فولادی و تبدیل آن‌ها به انواع پروفیل ساختمانی استفاده می‌شود.
- این نوع پروفیل‌ها در ساخت انواع ناودانی، میلگرد و سایر قطعات ساختمانی کاربرد دارند.
- پروفیل‌های مرکب
- این روش ترکیبی از نورد سرد و گرم است و یک پروفیل مرکب از اتصال تعدادی پروفیل نورد سرد و گرم تشکیل می‌شود.
- پروفیل‌های مرکب معمولاً در ساخت نبشی دوبل و ناودانی دوبل استفاده می‌شوند.
- پروفیل‌های مقطع HSS
- این نوع پروفیل با استفاده از روش نورد سرد تولید می‌شود.
- پروفیل‌های HSS به دلیل مقاومت بسیار بالا، در ساخت استادیوم‌ها، فروشگاه‌ها، پل‌ها و ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شوند.
- ویژگی‌هایی مانند خالی بودن داخل پروفیل، سبکی، ایمنی در برابر آتش‌سوزی و زلزله، و امکان استفاده از بتن برای افزایش مقاومت، این نوع پروفیل‌ها را بسیار مورد توجه مهندسان و معماران قرار داده است.
به طور کلی، انتخاب نوع پروفیل ساختمانی بر اساس روش تولید آن و ویژگی‌های آن، به عوامل مهمی از جمله استفاده مورد نظر، مقاومت، و ایمنی سازه‌ها بستگی دارد.
